عبدالله بن جعفر حمیریحِمیَری، عبداللّه بن جعفر، عالم و محدّث امامی قرن سوم و چهارم است. فهرست مندرجات۲ - شخصیت ۳ - ارتباط با ائمه ۴ - ارتباط با امام زمان ۵ - سفر به کوفه ۶ - روایات ۷ - از مشایخ قم ۸ - مشایخ حدیث و اساتید ۹ - راویان حدیث ۱۰ - فرزندان ۱۱ - آثار ۱۱.۱ - موضوعات مورد علاقه محدثان ۱۱.۲ - مکاتبات فقهی کلامی ۱۱.۳ - مسائلُ لأبی محمدالحسن ۱۱.۴ - الدلائل ۱۱.۵ - کتاب الغیبة ۱۱.۶ - قربالاِسناد ۱۲ - فهرست منابع ۱۳ - عناوین مرتبط ۱۴ - پانویس ۱۵ - منبع ۱ - کنیه و تولدکنیه وی ابوالعباس بود. از تاریخ دقیق ولادت و وفات او اطلاعی نیست، اما بدون شک در دوران امامت امام هادی و امام حسن عسکری علیهماالسلام و در دوره غیبت صغرا می‌زیسته‌است. ۲ - شخصيتعبد الله بن جعفر از مقام و منزلت والايى در ميان علما و فقهاى بزرگ شیعه برخوردار است و شخصيت‌هايى همچون شیخ صدوق در مشيخۀ «الفقیه» و نجاشی در«رجال» و مجلسی دوم در«روضة المتقین» و مامقانی در«تنقیح المقال» و عليارى در«بهجة الآمال» فقاهت و وثاقت و وجاهت او را در ميان مشايخ روايى شهر قم مطرح نموده‌اند. وى از مشايخ بزرگ محمد بن یعقوب کلینی به شمار مى‌آيد و كلينى در كتاب«کافی» بسيار بر او استناد نموده و از او روايت نقل كرده است. ۳ - ارتباط با ائمهحميرى با امام هادی و امام حسن عسکری عليهما السلام مكاتباتى داشت و على رغم فشار شديد حکومت عباسى در قطع ارتباط ميان شیعیان و آن دو امام بزرگوار، ارتباط خود را با امامان خود حفظ كرده و از آن دو امام همام پيوسته رهنمود مى‌گرفت. ۴ - ارتباط با امام زمانپس از شهادت امام حسن عسكرى عليه السلام حميرى رابطه خود را با معدن وحی در زمان غیبت صغری قطع نكرد و از طريق«محمد بن عثمان عمری» رابطه و مكاتبه خود را با امام زمان عجل‌الله‌تعالى‌فرجه‌الشريف حفظ نمود و مسائل و مشكلات خود را از امام زمان از طريق نامه مى‌پرسيد و از نور وجود آن حضرت بهره‌مند مى‌گشت. وى مجموعه اين نامه‌ها را در كتابى به نام«مسائل عن محمد بن عثمان العمری و التوقیعات» جمع آورى نموده است. ۵ - سفر به كوفهحميرى در حدود سال ۲۷۰ هجرى سفرى به شهر کوفه، پايگاه روات بزرگ شیعه در آن دوران، داشته است. علما و بزرگان كوفه با اطلاع از آمدن حميرى به شهرشان دسته دسته به نزدش مى‌آمدند تا شفاها از او روايت بشنوند و سخنان گهربار ائمه معصومین عليهم السلام را بدون واسطه از اين شخصيت بزرگ شيعه و راوى معتبر استفاده نمايند. ۶ - رواياتروايات حميرى از ارزش و اعتبار خاصى برخوردار است و مشايخ بزرگ شيعه در مجموعه‌هاى روايى خود پيوسته به آنها استناد مى‌كنند، مانند كلينى در« كافى»، شيخ صدوق در« فقيه» و« خصال»، شیخ طوسی در«تهذیب»، شیخ طبرسی در«مکارم الأخلاق»، علامه مجلسی در«بحار الأنوار» و شیخ حر عاملی در«وسائل الشیعة». ۷ - از مشایخ قمحمیری، از مشایخ و بزرگان قم بود، در سالهای پایانی قرن سوم به کوفه سفر کرد و محدّثان آن شهر از وی احادیث بسیاری شنیدند. [۱]
احمد بن علی نجاشی، فهرست اسماء مصنفی الشیعة المشتهر برجال النجاشی، ج۱، ص۲۱۹، چاپ موسی شبیری زنجانی، قم ۱۴۰۷.
شیخ‌طوسی در رجال خود در میان اصحاب امام رضا علیه‌السلام از فردی به نام ابوالعباس حمیری یاد کرده که خویی [۳]
خویی، معجم رجال الحدیث، ج۱۰، ص۱۴۱.
ــ با ارائه دلایلی، از جمله تاریخ سفر حمیری به کوفه، که نجاشی آن را گزارش کرده ــ وی را غیر از عبداللّه بن جعفر حمیری دانسته‌است. ۸ - مشایخ حدیث و اساتیدحميرى از محضر شخصيت‌هاى بزرگى از مشايخ شيعه نيز بهره‌مند شده است مانند: ابو هاشم جعفری، ابراهیم بن مهزیار، ابراهیم بن هاشم، احمد بن اسحاق قمی، احمد بن محمد بن خالد برقی، احمد بن محمد بن عیسی اشعری قمی، احمد بن مطهر، محمد بن ریان بن صلت قمی و حسن بن ظریف. از جمله کسانی که حمیری از آنها روایت کرده عبارت‌اند از: ایوب بن نوح نخعی، [۶]
عبداللّه بن جعفر حمیری، قرب‌الاسناد، ج۱، ص۱۶۳، قم ۱۴۱۳.
[۷]
احمد بن علی نجاشی، فهرست اسماء مصنفی الشیعة المشتهربرجال النجاشی، ج۱، ص۱۱۴، چاپ موسی شبیری زنجانی، قم ۱۴۰۷.
هارون بن مسلم، [۸]
عبداللّه بن جعفر حمیری، قرب‌الاسناد، ج۱، ص۹، قم ۱۴۱۳.
[۹]
عبداللّه بن جعفر حمیری، قرب‌الاسناد، ج۱، ص۲۸، قم ۱۴۱۳.
[۱۰]
عبداللّه بن جعفر حمیری، قرب‌الاسناد، ج۱، ص۴۵، قم ۱۴۱۳.
[۱۱]
عبداللّه بن جعفر حمیری، قرب‌الاسناد، ج۱، ص۴۷، قم ۱۴۱۳.
[۱۲]
عبداللّه بن جعفر حمیری، قرب‌الاسناد، ج۱، ص۴۹ـ۵۰، قم ۱۴۱۳.
۱۵ - منبعنرم افزار جامع فقه اهل بیت، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی. دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «عبدالله بن جعفر حمیری»، شماره۶۵۹۳. |